toksoplazmoza
Jak się zarażamy?
Toksoplazmoza jest chorobą pasożytniczą, wywoływaną przez pierwotniaka Toxoplasma gondii.
Szczególnie niebezpieczna jest w czasie ciąży, ponieważ istnieje ryzyko przeniesienia zarażenia na płód, co może wiązać się bardzo poważnymi konsekwencjami (nawet poronieniem).
Do zarażenia człowieka najczęściej dochodzi drogą pokarmową poprzez:
- spożycie mięsa (surowego, niedopieczonego, niedogotowanego – tatar, „metka”, najczęściej wieprzowiny lub baraniny), zawierającego cysty Toxoplasma gondii;
-spożycie nieumytych owoców lub warzyw zanieczyszczonych kocimi odchodami;
--przypadkowe przeniesienie rękoma do ust oocyst (po kontakcie z zanieczyszczoną ziemią, piaskiem/żwirem z kociej kuwety) lub cyst (po kontakcie z surowym mięsem).
Nie ma możliwości zkażenia się od innych chorych osób.
Zarażenie Toxoplasma gondii nie jest równoznaczne z chorobą, gdyż najczęściej przebiega bezobjawowo. Pierwotniaki uwolnione ze spożytych cyst/oocyst rozsiewają się z krwią i chłonką. Większość z nich jest niszczona przez układ odpornościowy. Część osiedla się w tkankach, tworząc cysty. Pozostają tam do końca życia gospodarza.Osoba zarażona nie ulega ponownie zarażeniu. Wyjątkiem jest sytuacja zetknięcia się z pierwotniakiem innego szczepu (istnieją 3 szczepy), np. w trakcie pobytu w innym kraju lub poprzez spożycie importowanego mięsa.
Toksoplazmoza w ciąży
U kobiety ciężarnej zarażenie przebiega najczęściej bezobjawowo. Ryzyko przeniesienia zarażenia na płód rośnie wraz z wiekiem ciąży, wynosi ok. 10% w I trymestrze i osiąga niemal 100% w ostatnich tygodniach przed porodem. Konsekwencje zarażenia wrodzonego zależą od okresu ciąży, w którym do niego doszło. Objawy są tym poważniejsze, im wcześniej doszło do zarażenia płodu.
Zarażenie w I trymestrze może być przyczyną poronienia lub obumarcia płodu, w II trymestrze zwykle powoduje ciężkie objawy, widoczne u dziecka po urodzeniu. Klasyczne to: wodogłowie, zwapnienia śródczaszkowe i zmiany zapalne w dnie oka, ale częściej obserwuje się niespecyficzne nieprawidłowości (hipotrofia wewnątrzmaciczna, żółtaczka, powiększenie wątroby i śledziony, małopłytkowość), występujące także w innych zakażeniach wrodzonych. Dzieci zarażone pod koniec ciąży zazwyczaj nie prezentują żadnych objawów po urodzeniu. Objawy pojawiają się z opóźnieniem, w okresie niemowlęcym lub w kolejnych latach życia.
Jak rozpoznać toksopazmozę?
W celu wykrycia zakażenia oznacza się we krwi poziom swoistych przeciwciał produkowanych przez układ odpornościowy w odpowiedzi na zakażenie. Badanie takie wykonuje się rutynowo na początku ciąży oraz ok 26 tyg ciąży.
Jak uniknąć zakażenia?
W celu zmniejszenia ryzyka zakażenia Toxoplasma gondii warto przestrzegać następujących zasad:
• Zakładaj rękawiczki do prac ogrodowych
• Myj ręce i paznokcie po kontakcie z potencjalnymi miejscami skażonymi (ogród, piaskownica)
• Karm koty tylko gotowanym, bezpiecznym pokarmem
• Wymieniaj odchody kocie w rekawiczkach i zmieniaj je co 24 godziny
• Jedz tylko dobrze ugotowane mięso (>67 stopni)
• Zamrażaj mięso poniżej 20 stopni
• Wyczyść powierzchnię, jeśli kroiłaś surowe mięso przed kontaktem np z warzywami
• Myj niegotowane owoce i warzywa
• Myj ręce po przygotowaniu surowego mięsa
• Nie pij potencjalnie zakażonej wody
• Bądź świadoma, że wędzenie, suszenie mięsa są procesami, które nie eliminują oocysty Toxoplazmy
• Toxoplazma w temperaturze 4 stopni czyli takiej jak w lodówce może przeżyć nawet 68 dni.
• Obróbka w kuchence mikrofalowej nie niszczy Toxoplazmy
Medycyna Praktyczna dr n med Ewa Talarek